Szkoła Podstawowa nr 2 im. Stanisława Konarskiego w Tarnowie

W roku szkolnym 2012/2013 nasza szkoła wraz z pięcioma innymi tarnowskimi szkołami podstawowymi realizowała rządowy programu pilotażowy o nazwie Cyfrowa Szkoła skierowany do nauczycieli i uczniów klas IV-VI.

Organem prowadzącym program było Ministerstwo Edukacji Narodowej - Departament Programów Nauczania i Podręczników, a Liderem programu Ośrodek Rozwoju Edukacji. Projekt był współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Projekt Cyfrowa Szkoła rozpoczął się w kwietniu 2012 r. i trwał do sierpnia 2013 r. W szkole pracowaliśmy z nowym sprzętem od chwili jego przekazania i uruchomienia, czyli od 18 grudnia 2012 r. W ramach programu nasza szkoła została wyposażona w Internet bezprzewodowy, w drugą tablicę multimedialną, przenośne komputery wraz z odpowiednią szafą do ich przechowywania, projektor, wizualizer, ekran projekcyjny, urządzenie wielofunkcyjne. Otrzymane zasoby multimedialne są dla nas dużym wsparciem w realizowaniu nowej podstawy programowej.

Zgodnie z założeniami program Cyfrowa Szkoła ma pomóc we wzbogacaniu i unowocześnianiu warsztatu pracy nauczycieli oraz rozwijaniu wiedzy i umiejętności uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych [w skrócie TIK], których znajomość jest dziś niezbędna w codziennym życiu. Nowoczesne pomoce dydaktyczne obok tradycyjnych, sprawdzonych form i metod mają pomagać uczniom w zdobywaniu wiedzy i umiejętności, przyczyniać się do podnoszenia ich różnorodnych sprawności. Wiemy, że w czasach multimediów trzeba uczyć nowocześnie, ale nie zapominamy też o tradycyjnych i sprawdzonych metodach nauczania.

Podsumowanie programu Cyfrowa Szkoła

Na początku pracy z Cyfrową Szkołą realizowaliśmy zadania służące zapoznawaniu uczniów z zasadami bezpiecznego korzystania ze sprzętu komputerowego i innych urządzeń mających łączność z Internetem oraz propagowaliśmy te zasady:

• w szkole na każdym komputerze ucznia zainstalowaliśmy programy antywirusowe oraz zaporę sieciową i kontrolę dostępu do niepożądanych treści;
• w klasach IV-VI na bieżąco przypominaliśmy zasady bezpiecznego korzystania z nowych technologii, umieściliśmy je w salach z dostępem do Internetu, odwoływaliśmy się do ich treści;
• na stronie internetowej szkoły zamieściliśmy dla uczniów, rodziców i nauczycieli linki do wartościowych stron poświęconych bezpieczeństwu w cyberprzestrzeni;
• zorganizowaliśmy szkolenia dla uczniów, nauczycieli i rodziców dotyczące cyberprzemocy
• i zasad postępowania w sytuacji jej ujawnienia;
• zwiększaliśmy świadomość rodziców dotyczącą problematyki bezpieczeństwa dziecka w sieci
• na godzinach wychowawczych wykorzystywaliśmy filmy edukacyjne służące upowszechnianiu wiedzy o zagrożeniach w Internecie.

Uczniowie i nauczyciele korzystali z materiałów zamieszczonych w Internecie, respektując prawa autorskie. Podczas przygotowywania zadań, projektów itp. zawsze podawali źródła pochodzenia materiałów z Internetu i ich autorów. Poznawali, w jaki sposób zadbać o prawa do przygotowanych przez siebie i zamieszczanych w Internecie materiałów. Uczniowie nabierali umiejętności segregowania informacji, wybierania ważnych treści pochodzących z wiarygodnych źródeł.

Stopniowo coraz większa grupa nauczycieli naszej szkoły podejmowała się prowadzenia zajęć z TIK. Jedni stanowili przykład dla pozostałych, co skutecznie zachęcało do pracy.

Nauczyciele byli usatysfakcjonowani, że mogli udoskonalić swój warsztat pracy, poszerzać treści kształcenia, wykorzystując bogate i różnorodne materiały dostępne np. w Internecie, zamieszczone na płytach CD/DVD dołączanych do podręczników, multibooki.

Uczniom podczas lekcji, a rodzicom w trakcie zebrań nauczyciele uświadamiali, że korzystanie z nowoczesnych narzędzi jest tylko jednym ze sposobów wspierających uzyskiwanie przez dzieci wiedzy i umiejętności, będzie funkcjonować w szkole obok dotychczas stosowanych, sprawdzonych form i metod pozwalających zdobywać umiejętności czytania, pisania, liczenia, bez których wykorzystanie nowych technologii nie jest w pełni możliwe.

TIK jako nowoczesny element wyposażenia klasopracowni budził bardzo duże zainteresowanie uczniów, angażował ich w przebieg zajęć, widać było wielką radość uczniów klas IV-VI, że mogą korzystać z tablicy interaktywnej, laptopów, uczą się, jak wykorzystywać je do pracy i nauki, a nie tylko do rozrywki i zabawy. Pracowali w skupieniu, nabrali sporej wprawy w wykorzystaniu narzędzi tablicy multimedialnej, pomagali kolegom, którzy mają mniejsze umiejętności posługiwania się sprzętem TIK. Uczniowie równolegle do tradycyjnych zadań i prezentacji częściej przygotowywali prace, wykorzystując TIK.

Wśród korzyści wynikających ze stosowania TIK nauczyciele wymienili następujące sprawy:

• narzędzia TIK podnoszą atrakcyjność zajęć, budzą zainteresowanie lekcją, umożliwiają wykorzystanie bardzo bogatych i zróżnicowanych materiałów angażujących różne zmysły,
• uczniowie ucząc się przez działanie, szybciej i skuteczniej zapamiętują omawiane na lekcjach treści,
• praca z laptopami zwiększa dyscyplinę na zajęciach, uczniowie z uwagą i większym zapałem skupiają się na wykonywanych zadaniach.

W naszej szkole za duży sukces trzeba uznać fakt, że w klasach IV-VI prawie wszyscy uczący wykorzystywali TIK na lekcjach i na zajęciach dodatkowych (koła przedmiotowe, koła zainteresowań, zespoły wyrównawcze). Cieszyło, że nauczyciele z grupy TIK w miarę potrzeb testowali nowe materiały, ćwiczyli wykorzystanie różnych narzędzi, dzielili się zgromadzonymi już zasobami, wzajemnie się od siebie uczyli.

W pracy z TIK zauważyliśmy też i pewne trudności:

• potrzeba sporo czasu, aby zaplanować i przygotować wartościowe lekcje z TIK,
• nauka bardzo bogatego katalogu narzędzi TIK jest czasochłonna i dla wielu niełatwa.

Nie budzi entuzjazmu nauczycieli fakt, że w szkole mamy tylko jedną nową tablicę multimedialną i możliwość korzystania z niej wiąże się z koniecznością zamieniania się salami z innymi uczącymi, co bywa kłopotliwe.

W szkole jesteśmy zgodni co do tego, że obecność w Cyfrowej Szkole poszerza zakres naszych nauczycielskich umiejętności i nowych narzędzi, które możemy wykorzystywać w szkolnej pracy. Zajęcia z TIK w większym stopniu niż metody tradycyjne angażują uczniów, działają na ich różne zmysły, zwiększają aktywność na lekcji. Nauczyciele zauważyli u uczniów większe chęci do pracy przy tematach, które dotychczas nie budziły takiego zaciekawienia.
Stosowanie w szkole narzędzi TIK jest użyteczne i w tej chwili nie możemy już z nich zrezygnować, ale w mądry, umiejętny sposób łączyć je z tradycyjnymi metodami. Wszyscy zgadzamy się co do tego, że naszym wcale niełatwym zadaniem jest umieć wyważyć między tym, co nowoczesne, a tym, co tradycyjne i przez lata sprawdzone.

Dzięki wizualizacjom na tablicy multimedialnej, różnorodnym programom i ćwiczeniom interaktywnym uczniom łatwiej zrozumieć zagadnienia poruszane na lekcjach, dzieci zapamiętują dużo więcej treści, szybciej nabierają określonych sprawności i angażują się w zajęcia. Uczą się, że narzędzia TIK mogą być wykorzystywane nie tylko do rozrywki i zabawy, ale do zdobywania wiadomości z bogatych zasobów Internetu i wyrabiania różnorodnych umiejętności, również tych podstawowych, jak liczenie, szybkie czytanie ze zrozumieniem, układanie form wypowiedzi, poprawne pisanie pod względem językowym. Zajęcia z TIK dają też uczniom więcej radości, są dla nich przyjemniejsze i ciekawsze, gdyż nie nużą, a urozmaicają lekcje. Potwierdzają to niektóre wypowiedzi uczniów zapisane w przeprowadzanych wśród nich ankietach, np.: „Gdy włączamy komputery, wiem, że lekcja będzie bardzo ciekawa”.„Według mnie technologia jest lepsza od zeszytu, kredy, tablicy i gąbki”.

Zauważamy też skuteczność pokazywania uczniom możliwości coraz to nowych aplikacji i programów, bo dzięki temu uczą się na zajęciach, ale też wielu z nich wykorzystuje je w domu np. podczas robienia zadań, doskonalenia umiejętności językowych.

Cieszy fakt, że nauczyciele pokonali swoje początkowe obawy przed szerokim wdrażaniem TIK na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. Stopniowo coraz większa grupa przekonywała się do wykorzystywania TIK i równocześnie poszerzała umiejętności stosowania nowoczesnych technologii. Nauczyciele poprzez materiały szkoleniowe zawarte w poszczególnych modułach „Cyfrowej Szkoły” oraz cykliczne szkolenia dostrzegli potrzebę aktywnego zdobywania coraz to nowych umiejętności. Po kilku miesiącach udziału w Cyfrowej Szkoły korzystanie z technologii informacyjnej stawało się w szkole bardziej twórcze niż odtwórcze.

Na stronie internetowej szkoły w zakładce Cyfrowa Szkoła sukcesywnie zamieszczaliśmy krótkie informacje o realizacji naszych zadań z TIK w postaci przykładów dobrych praktyk, scenariuszy zajęć z TIK czy prac uczniów wykonanych z pomocą TIK. Bardzo cenne okazało się współdziałanie nauczycieli w ramach sieci współpracy i kontaktowanie się z nauczycielami z innych szkół, wymienianie doświadczeń, udział w warsztatach i konferencjach służących poznawaniu nowych narzędzi TIK.

Gdy wdrażaliśmy się do pracy z TIK i stopniowo realizowaliśmy kolejne zadania, było to dla nas nie lada wyzwanie i czasami ogrom pracy dawał o sobie znać. Teraz, gdy kurs internetowy dobiegł końca i mamy już za sobą miesiące oswajania TIK, doceniamy fakt, że nasza szkoła zakwalifikowała się do projektu i nie wyobrażamy sobie sytuacji, gdybyśmy się w Cyfrowej Szkole nie znaleźli. Było to dla nas bardzo ważne i cenne doświadczenie i na pewno „TIK-ać” będziemy i w kolejnym roku szkolnym.

Ewa Oleksy
Koordynator Programu Cyfrowa Szkoła w SP nr 2 w Tarnowie